Bugün biraz geleceğe bakalım diyorum. Arama motorları, yani her gün bilgiye ulaşmak için kapısını çaldığımız o dijital dünya, yapay zekâyla nasıl değişiyor? “Yapay Zeka Araması: Adobe Analytics, Google, Perplexity, OpenAI”. Bu isimler bir araya gelince “Neler oluyor?” diye sorası geliyor. Gel, şunu biraz kurcalayalım.
Eskiden Bildiğimiz Arama
Günlük hayattan düşünelim. Bir şey öğrenmek istiyorsun, mesela geçenlerde Türkiye’deki yenilenebilir enerji projelerini merak ettim. Google’a girdim, “Türkiye yenilenebilir enerji” yazdım, karşıma bir sürü link çıktı. Bazısı rapor, bazısı haber, ama çoğu alakasız. Saatlerimi harcadım, yine de tam istediğimi bulamadım. İşte bu, yıllardır alıştığımız yöntem. Ama bence bu iş artık başka bir boyuta geçiyor. Yapay zekâ, “Ben bunu daha iyi yaparım” diyor sanki.
Yeni Oyuncular Devrede
Arama dünyasında yeni isimler var artık. Mesela Perplexity, soruna direkt cevap vermeye çalışıyor. Geçen gün bir arkadaşım “2025’te elektrikli araç satışları ne kadar artacak?” diye sordu. Perplexity’ye yazdık, şak diye bir rapor özeti verdi: “Bloomberg’e göre %25 artış bekleniyor.” Linkler arasında kaybolmadık. OpenAI da bu işe el atmış, ChatGPT’nin arama motoru gibi çalışacak bir versiyonu üzerinde uğraşıyorlarmış. Bir de Adobe Analytics var, yapay zekâyı kullanıp şirketlerin web trafiğini çözüyor. Mesela bir haber sitesinin hangi makalelerin okunduğunu analiz ediyor, editörlere yol gösteriyor.
Google’ın Yapay Zekâ Hamlesi
Peki ya Google? Onlar da boş durmuyor. Kendi yapay zekâ modeli Gemini’yi arama motoruna entegre ediyorlar. Artık sadece link yığmak yok, daha özet ve doğrudan cevaplar geliyor. Geçen hafta “Mars’taki son keşifler” diye arattım, Google bana bir paragraf özet sundu: “NASA, 2025’te su izleri buldu.” Eskiden olsa 10 site gezerdim. Bu, bilgiye ulaşmayı hızlandırıyor ama aklıma takılan şu: Her zaman doğru mu bu özetler?
Doğrudan Cevapların Gücü
Şimdi bir durup düşünelim. Bu değişim neyi getiriyor? Diyelim bir iş toplantısındasın, patron “Rakip firmanın son çeyrekteki cirosu ne?” diye sordu. Eskiden “Bir bakayım” der, sitelerde kaybolurdun. Şimdi yapay zekâ saniyeler içinde “Reuters’a göre 1.2 milyar dolar” diyor. Zaman kazandırıyor, evet. Ama bu cevapların doğruluğu ne kadar güvenilir? Mesela geçenlerde “İklim değişikliği Türkiye’yi nasıl etkiler?” dedim, Perplexity güzel bir özet verdi ama kaynaklar biraz eskiydi. Yani hâlâ dikkatli olmak lazım.
Kafamdaki Sorular
Bu yenilikler güzel ama soru işaretleri de var. Bilgi nerden geliyor? Yapay zekâ bize hep doğruyu mu sunacak? Mesela bir sağlık araştırması arıyorsun, “Kolesterolü düşürmenin yolları” diyelim. AI sana bir liste verse ama bu liste bir ilacın reklamından alınmış olsa? Ya da politik bir konuda farklı görüşler ne olacak? Algoritmaların nasıl çalıştığı, bizi nereye yönlendirdiği önemli. Günlük hayatta düşün, bir haberi okurken “Bu gerçek mi?” diye sorgularsın. Burada da öyle değil mi?
Analitik ve Yapay Zekâ Buluşması
Adobe Analytics’in yapay zekâ hamlesi de ilginç. Şirketler artık sadece aramayla yetinmiyor, kullanıcıların davranışlarını çözüyor. Mesela bir e-ticaret sitesine girdin, bir ayakkabıya baktın ama almadın. Yapay zekâ bunu görüp “Bu müşteri niye vazgeçti?” diye analiz ediyor, siteye öneriler sunuyor. Geçen ay bir alışveriş sitesinde bunu fark ettim, bıraktığım ürünü ertesi gün indirimli önerdiler. Hem ürkütücü, hem etkileyici.
Gelecekte Nası Olacak?
Bence bu, teknolojinin her yere sızdığının bir kanıtı. Yapay zekâ, bilgiye ulaşma şeklimizi baştan yazıyor. Belki ileride arama motoru bile demeyiz, kişisel asistanlarımız olur. “Bana şu raporu bul” dersin, hoop, hazır. Ama şunu unutmamak lazım: Teknoloji hızlanıyor, evet, ama doğru soruları sormak hep bizim işimiz. Mesela geçenlerde bir belgesel izledim, “İnsanlık neden merak eder?” diye soruyordu. Yapay zekâ cevapları bulsa da, o merak hep bizde kalmalı.
Özetle
Bu yazı bana şunu düşündürdü: Arama motorları evrilirken, bilgiye ulaşmak kolaylaşıyor ama sorumluluk da artıyor. Mesela bir iş projesi için “Avrupa’daki yenilenebilir enerji yatırımları” diye arattım, Perplexity bir özet verdi ama ben yine de kaynakları kontrol ettim. Yapay zekâ bize kapıları açıyor, ama içeri girip neyi alacağımıza biz karar veriyoruz. Sen ne dersin? Bu evrim hayatında neleri değiştirir?
